Mijn kinderen zijn op verschillende manieren te omschrijven. Temperamentvol, gevoelig, energiek, slim… En van alledrie zeggen de leerkrachten dat ze creatief zijn. Ik ben zeker geen opvoedgoeroe: ik heb moeite met autoriteit, vergeet de kinderen hun handen te laten wassen als ze uit de tuin komen, en ze maken een herrie waar ik maar moeilijk bovenuit kom. Als ik zou schreeuwen, wat een goede opvoeder natuurlijk nooit doet… Maar “with all that I’ve done wrong, I must’ve done something right”: ze zijn vindingrijk. Dus iets lukt, bij dat opvoeden.

Quote is uit “Butterfly Kisses”, van Rob Carlisle, zo’n zoet liedje dat stiekem toch iets raakt bij elke ouder:

Nou is creativiteit natuurlijk wel iets waar ik al eens over nagedacht had, dus ik snap zo’n beetje wat de creativiteit van kinderen bevordert. Mocht je er ook een stel in huis hebben en overwegen hun creativiteit te stimuleren dan zou je dit kunnen doen:

Lummeltijd

Vervelen is erg goed voor de creativiteit. Dus geef je kind de kans om zelf te bedenken wat hij of zij wil doen. Ook goed met het oog op ontspanning. Maar zeker als je wilt dat je kind leert zelf iets te bedenken zorg je dat hij ook regelmatig moet bedenken wat hij nu weer zal gaan doen. Niet volplannen dus, die agenda, niet van clubje naar clubje en van attractie naar attractie, gewoon: lummeltijd plannen. Lummeltijd in het bos of op het strand mag zeker ook, als het maar tijd is die niet vooraf ingevuld is met activiteiten. En ja, als jij tijdens die lummeltijd iets anders doet ben je nog steeds goed bezig met opvoeden: zelfstandigheid is ook iets dat kinderen mogen ervaren.

Klooimaterialen

Bij lummeltijd horen klooimaterialen: kinderen hebben veel baat bij spullen waar ze mee mogen slepen, bouwen, doen wat ze willen. “Moeder, mogen we een hut bouwen?””Nou vooruit, kinders, ik zal de doos met daartoe bestemde materialen van zolder halen.” Nee natuurlijk. Dus zorg voor oude kleden en stokken en kussens en kartonnen dozen en touw en kindvriendelijke lijm en (uitwasbare) stiften en papier en draadjes en lapjes waar ze zelf bij kunnen en mogen. Maak afspraken over slepen met meubels en of ze wel of niet je klerenkast mogen leegtrekken voor een verkleedpartij. Kinderen snappen best dat ze niet in de gordijnen mogen knippen, ze zullen zich meestal aan de afspraken houden. (En doen ze dat niet: het zijn kinderen hè, ze zijn nog niet af. Dan moet je weer even iets met opvoeden.)

Bouwmaterialen zoals lego en blokken en kapla en k’nex zijn ook leuk natuurlijk, en een iets veiliger keus voor bijvoorbeeld bij opa en oma, want het geeft minder troep. Kijk ook hier: Speelgoed dat de creativiteit stimuleert en Speelgoed dat de creativiteit stimuleert, deel 2. O en voor tips voor leuke activiteiten: Tinkerlab! Gericht op peuters, kleuters en iets ouder, maar ook voor grotere kinderen erg leuk.

Let op je taal

Als een kind bang is dat je afkeurt wat hij doet, is hij niet vrij om creatief te zijn. Dus keur nooit, maar dan ook nooit, iets af dat je kind heeft bedacht. Is alles dan goed? Nee. Dus je kunt best zeggen: “Dát zou spannend zijn, met je zelfgemaakte vleugels van het dak springen! Zullen we eerst eens testen vanaf een stoel, om te kijken of ze werken?” of “Hé, wat zie ik nou? Je hebt op de muur geschilderd, weet je nog wat we daarover hadden afgesproken?”, of een minder zoete variant. Als een kind iets doet dat gevaarlijk is of waarmee het anderen benadeelt of spullen beschadigt mag je zeker nee zeggen, dat is goed voor kinderen.

Maar zeg niet: “dit ding dat je hebt gekleid lijkt nergens naar, ik kan niet eens zien wat het is”. Of “leuk geprobeerd, maar dat moet natuurlijk anders”. Benoem wat je ziet, stel geïnteresseerde vragen: “Hé, ik zie dat je veel rood hebt gebruikt” of “Ik zie hier allemaal kleine figuurtjes, zijn dit armen en benen?” en luister dan naar wat je kind zegt.

O en tip: ook het stempel “mooi” of “goed” legt een kind vast. Stel, het kind tekent eerst een rode vogel tegen een donkergrijze lucht met zwarte wolken. Duistere tekening. Daarna tekent het kind een zonnig tafereel: een blij poppetje, blauwe lucht, zon. En je zegt dan: dát is een mooie tekening. Daarmee voelt het kind dat het blijkbaar de bedoeling is om vrolijke dingen te tekenen, want dat is wat papa graag ziet. En dat die grijze tekening er niet mag zijn. Blijkbaar is somber iets wat niet getoond mag worden…

Het levert heus geen trauma op als je een enthousiast kind dat vraagt “mooi hè?” zegt :”nou, inderdaad!” Maar probeer de nadruk te leggen op het proces, en niet op het resultaat. Dus zeg dan bijvoorbeeld: “ik zag dat je er erg je best op deed”, of “vorige week probeerde je recht te zagen maar toen lukte het nog niet, en nu ging het wel”. Zie ook Creativiteit bevorderen door wat je zegt, Woorden doen er toe en Nog meer woorden die ertoe doen.

Voorleven

Ikzelf ben geen kunstenaar. Maar mijn kinderen zien dat ik tijd maak om te creëren, ze zien me schrijven, bakken, handwerken, tuinieren. Blijkbaar is dat iets dat interessant is om te doen. Ze zien dat ik dat soms samen doe met ze, maar dat ik ook weleens alleen wil werken. Dat is goed: zo leren ze dat je grenzen aangeeft.

Wat ze ook zien, is dat ik fouten maak. Ik zeg weleens iets waar ik sorry voor moet zeggen (als ik denk dat de ene iets heeft gedaan maar het is de andere bijvoorbeeld), of het eten komt anders uit de oven dan ik had gehoopt, of ik maak een fout bij het klussen waardoor er materiaal wordt verspild. Ieder mens maakt fouten, maar het is goed dat kinderen zien dat dat OK is. dat je ervan kunt leren. Dat je sorry zegt. En dat je blijft proberen, al zoekend naar een oplossing.

Lui opvoeden

Voor onze oudste geboren werd, woonde onze pleegdochter al bij ons. Ze had bewust gekozen voor een stel dat (nog) geen andere kinderen thuis had wonen, dat leek haar wel fijn. Nou, toen onze zoon geboren werd was ze daar maar wát blij mee, want zoveel aandacht voor haar alleen, dat was wel wat veel had ze gemerkt!

Ik pleit niet voor het verwaarlozen van kinderen: kinderen hebben aandacht nodig, liefde, belangstelling enzovoorts. Ergens zul je ze moeten opvoeden. Maar je hoeft er niet de hele dag boven op te zitten. (Hé, dat groeit hè, bij hele kleintjes moet je meer dan bij grotere kinderen.) Het is niet goed voor kinderen als je ze de hele tijd in de gaten houdt. Zoek de term curling ouder maar op en huiver… Een beetje gezonde afstand, zodat ze zelf fouten kunnen maken en die kunnen oplossen, zodat ze zelf op ontdekking kunnen, zodat ze interesses kunnen ontwikkelen die niet de jouwe zijn: heel goed idee. Dus opvoeden: ja, op hoofdlijnen. Geen micromanagement.

Waarschuwing: creatieve kinderen maken troep en nemen niets zomaar voor waar aan. Dus bezint eer ge begint 😉