Bij mijn afstuderen heb ik onderzoek gedaan naar succesfactoren bij de ontwikkeling van duurzame producten. Dat was een combinatie van algemene succesfactoren en factoren specifiek voor duurzame producten: een slecht product kan nog zo duurzaam zijn, maar een succes zal het nooit worden! Een van die succesfactoren was “tryability” (zie het werk van Erik-Jan Hultink). Kun je een product of dienst proberen zonder grote kosten of moeite? Hoe makkelijker en vrijblijvender je het kunt proberen, hoe beter. (Vandaar die zijwieltjes: leren fietsen is een stuk fijner als je niet valt!)

Het mooie is, tryability is niet alleen een succesfactor voor producten of diensten, maar ook voor andere zaken: fantastische plannen, veranderingen in levensstijl en ontwerpen. Het helpt vaak, om te onderzoeken, of en hoe je iets kunt gaan proberen: vaak is het beter te doen dan je denkt, en je haalt er veel uit!

Producten en diensten

Je kent ze wel, van die kleine monstertjes van bijvoorbeeld shampoo of een parfum die je cadeau krijgt bij een tijdschrift of een verzorgingsproduct. Slim: op die manier kun jij, zonder enige kosten of moeite, kennismaken met een product. En kennismaken is de eerste stap op weg naar een aankoop. En misschien probeer je een product en denk je daarna: dat ga ik dus echt niet kopen, dan weet je dat ook weer. Maar je kunt je voorstellen, dat de kans op kopen groter is, wanneer je je een goed beeld van een product hebt kunnen vormen. Voorbeelden van tryability:

• Niet goed, geld terug. Wettelijk gezien mag je een slecht product ruilen, maar hier gaat de winkelier nog een stapje verder: vind je het niet lekker, niet leuk, niet wat je had gehoopt dan mag je teruggeven en krijg je geld terug. Op die manier zul je sneller een product durven proberen dan wanneer je je geld kwijt bent ook als het niet bevalt.
• Winkels waar je kunt passen, bijvoorbeeld bij kleding of brillen. Winkels waar je het product kunt uitproberen, zoals meubelwinkels maar ook winkels voor muziekinstrumenten.
• Een gratis monster bij een ander product, gratis proeven.
• Kortlopende, automatisch aflopende proefabonnementen.
• Een voorproefje van een dienst: een tip van iemand die een adviesdienst levert, een nekmassage van een masseur, eerste twee lessen gratis meedoen.

Proberen bij webwinkels

Webwinkels hebben op het gebied van tryability een probleem: doordat je spullen niet kunt zien en aanraken, kun je ze niet vooraf proberen. Sommige webwinkels hadden al snel door, dat het daarom hard nodig is ervoor te zorgen dat kopers spullen makkelijk en zonder veel extra kosten kunnen terugsturen. Andere webwinkels bleven moeilijk doen, en verloren daardoor klanten. Het is een hele vervelende ervaring voor de consument om geld te hebben uitgegeven aan iets dat niet goed is en dat maar moeizaam terug te krijgen!

Om de drempel om producten te proberen te verlagen, is terugsturen ondertussen supermakkelijk gemaakt door de meeste webwinkels. Daardoor durven mensen makkelijker bij ze te bestellen, waardoor ze uiteindelijk meer verkopen.

Toch hebben de webwinkels liever niet te veel retouren, want het kost ze natuurlijk veel geld en de spullen die terugkomen kunnen niet altijd meer als nieuw worden verkocht. Dus doen ze ook hun stinkende best je te helpen de juiste keuze te maken. Met maattabellen, keuzehulpen, ratings en bijvoorbeeld lijstjes van meest verkochte producten proberen ze ervoor te zorgen dat er minder spullen terugkomen.

De challenge: proberen van een levensstijl

Een mooi voorbeeld van tryability op een heel ander gebied zijn de challenges waarbij je een maand lang je gedrag verandert. Gedrag kun je over het algemeen redelijk vrijblijvend proberen: je kunt jezelf voornemen wat assertiever te zijn en dat toepassen in je eerstvolgende vergadering, je wilt sportiever zijn en gaat een keer hard lopen, je wilt ontspullen en ruimt je boekenkast eens uit. Allemaal voorbeelden van gedrag dat je zonder kosten of moeite gewoon kunt gaan proberen.

Maar één zwaluw maakt nog geen zomer: één salade eten maakt je nog geen gezonde eter. Daar komen de challenges van pas. Het idee: je spreekt met jezelf af het gedrag dat je wilt proberen een bepaalde periode vol te houden. Daarna weet je of je het wilt volhouden, want je hebt het echt goed geprobeerd. Dit kan met een challenge waar veel mensen tegelijkertijd aan meedoen (zoals bijvoorbeeld de veganchallenge, oftewel #30DagenVegan) (heel krachtig, omdat je elkaar kunt stimuleren vol te houden en ervaringen uit kunt wisselen) maar ook individueel.

Het mooie is, dat het aanleren van een nieuwe gewoonte minder dan een maand kost. Dus wanneer je een maand lang hebt geoefend met een verandering in je levensstijl, is die in principe ingesleten. Je kunt bewust weer terug naar je oude levensstijl, maar je kunt het ook zonder al te veel moeite volhouden, omdat je er nu aan gewend bent.

Tryability bij het ontwerpen

Bij het ontwerpen van wat dan ook is zo snel en zo vaak mogelijk testen belangrijk. Studenten moeten daar enorm aan wennen: de meesten blijven het liefst achter hun computertje zitten totdat het ontwerp af is, waarna ze het eventueel nog aan wat gebruikers voorleggen en dat is het dan. Dan hebben ze dus al veel kansen om een beter ontwerp te maken verspeeld! Niet voor niets is het testen en uitproberen een belangrijk aspect van design thinking! “Ja maar, het ontwerp is nog lang niet af, hoe kunnen we dan testen?” Een paar voorbeelden:

• Je kunt een gebruiksscenario bedenken, waarin het product nog niet is afgebakend, maar wel duidelijk is welk probleem het product oplost: een potentiële gebruiker ziet dus wat hij aan het product zou kunnen hebben, en kan aangeven of hij dat ook zo ziet.
• Je kunt ook onderdelen van een product of dienst testen: voelt dit prettig, wat vindt u van deze kleuren, snapt u op welke knop u nu moet drukken?
• Simpele modellen van karton, schuim, papier en hout kunnen gebruikt worden om bijvoorbeeld volumes of indelingen te testen.
• Een “user interface” zoals bijvoorbeeld een website of het bedieningspaneel van een apparaat kan heel simpel worden nagebootst met behulp van een serie tekeningen. De gebruiker geeft aan op welke knop hij drukt, en de ontwerper geeft de gebruiker de pagina waar hij dan op uitkomt.

Dit soort tools zijn niet alleen handig bij het ontwerpen van fysieke producten, ook bij processen of het bedenken van de structuur van grote hoeveelheden informatie kan het enorm veel moeite schelen om in een vroeg stadium te testen en aanpassingen te doen.

Droomwensen

Op de radio hoorde ik vanmiddag bij de reclame iets over een “keukendroom”. Heb jij die wel eens? Een keukendroom? Als ik droom over een keuken, gaat het over eten en gezelligheid, niet over tegeltjes en inbouwapparatuur… Afijn: veel mensen lopen rond met grootse plannen, die ze niet uitvoeren. Op zich prima: een mens mag best wat te wensen overhouden. Maar wat zou er gebeuren, wanneer je zo’n droomwens zou gaan uitvoeren? Je zou er wel eens heel gelukkig van kunnen worden!

Ik schreef al eerder over “The Artist’s Way”. Daarin word ik gestimuleerd om te onderzoeken hoe ik mijn dromen kan laten uitkomen door ze op kleine schaal uit te proberen en eerste kleine stapjes in de goede richting te zetten. Een mooi iets, want het zorgt ervoor, dat je niet blijft hangen in je leven zoals het nu eenmaal is, maar kunt onderzoeken hoe je de alternatieven zou vinden.

Solo rond de wereld zeilen, hoe probeer je dat?

Omdat dit supervaag klinkt, een voorbeeld: stel, het is je droom om solo rond de wereld te zeilen. Prima, klinkt gaaf. En omdat het zo’n enorme onderneming is, kun je ervan blijven dromen, zonder het risico te lopen dat je ermee aan de slag moet. Maar ook zonder te weten hoe het is. Stel nu, dat je het zou kunnen uitproberen. Dan wordt het concreter: misschien vind je er dan niets aan, of misschien ben je er dan nog meer van overtuigd dat dat is wat je wilt.

Nou, aan de slag dan: eet wekenlang gevriesdroogde eten en energierepen, breng maar een tijd in je eentje door, ga naar buiten ongeacht wat voor weer het is, oefenen in het navigeren, neem je eentje beslissingen, kijk hoe je reageert als je dagenlang aan het wachten bent (oefenen voor de windstiltes!), leer EHBO… En dan heb je nog niet eens gezeild!

Wat zou jij weleens willen proberen?