Zoals beloofd kom ik terug op het Denken met je handen, waar ik in januari (!) over schreef. Want ik heb nog meer redenen bedacht dat werken met je handen (bijvoorbeeld het maken van een model) goed is voor de creativiteit van ontwerpers.

In januari kwam ik tot:

• Handen en hersenen horen bij elkaar, het is plausibel dat ruimtelijk werken goed is voor de hersenen, zoals leren schrijven goed is voor het leren lezen.
• Werken in 3D laat alle kanten van een idee zien.
• Een fysiek object is een goed communicatiemiddel voor het bespreken en onderzoeken van ideeën.
• Hoe meer zintuigen er betrokken zijn bij een proces, hoe meer hersenen er bij betrokken zijn. Dat is zowel goed voor de creativiteit als voor het leren.

Die laatste drie zijn zonder meer juist. Hoe het met die eerste zit ben ik aan het uitzoeken: hoe verhouden handen en hoofd zich tot elkaar? Enigszins ironisch heb ik momenteel een handblessure, waardoor ik zelf minder maak dan ik zou willen. Word ik nu ook dommer?

Maar goed, nog een paar pluspunten van werken met je handen voor ontwerpers:

Een model maken geeft ruimtelijk inzicht en gevoel voor vorm

Logischerwijs is dingen maken en bouwen goed voor het ruimtelijk inzicht. Zie bijvoorbeeld dit artikel, gebaseerd op het proefschrift van Karin Vander Heyden.

Het lijkt me ook aannemelijk dat het maken bijdraagt aan het ontwikkelen van vormgevingsinzicht. Als je vaker iets maakt, maak je mooiere dingen. En ja, ook schetsen en tekenen op de computer helpt, maar 3D zie je het beste in 3D. Dat blijkt altijd weer als studenten hun werk gaan bouwen: wat op het beeldscherm goed werkt, ziet er in het echt toch anders uit.

Inzicht in productietechnieken maakt betere ontwerpers

Bij mijn studenten zie ik dat het maken van modellen (of in latere studiejaren soms zelfs echte producten) een eye opener is. Aha: daarom zijn toleranties* zo belangrijk. Aha, daarom wil je liever minder stappen in de productie. Aha, daarom kiezen ontwerpers voor die productietechniek. Je wordt een betere ontwerper van zelf dingen maken.

Waarbij ik vermoed dat de technieken die je zelf toepast wel enigszins moeten lijken op wat je in je ontwerpen toepast. Ik denk dat beeldhouwen wél bijdraagt aan het ruimtelijk inzicht en de vaardigheid in het vormgeven, maar maar beperkt bijdraagt aan het inzicht in de productietechnieken. (Dus dit punt is een vreemde eend in de bijt.)

Maken en flow

Bezig zijn met je handen kan heel fijn zijn. Soms is het moeilijk om er mee te stoppen. Dat heeft alles te maken met flow: het houdt je bezig met precies de goede intensiteit en precies genoeg uitdaging. Het zou heel goed kunnen dat ontwerpers daardoor langer en intensiever aan hun ontwerp werken.

Voor de onrustigen onder ons: maken is ook een manier om te kunnen friemelen op een geaccepteerde, zelfs constructieve manier. Een fidget spinner, alleen heb je dan ook nog iets aan wat je doet.

D’r zijn onlangs wat boeken uitgekomen over maken en mindfulness en flow, ik ga ze lezen en zal verslag uitbrengen!

Model als verslag en extern geheugen

Documenteren van processen is goed:

• je kunt tussenresultaten terugzoeken
• je kunt je proces bespreken en er bijvoorbeeld van leren
• je schrijft je verslag terwijl je bezig bent, waardoor je verslag deel wordt van je proces én je een rijker verslag maakt dan wanneer je achteraf schrijft
• je hebt een extern geheugen, dus je hoeft niet alles te onthouden. Daardoor maak je hersencapaciteit vrij.

Een model of een serie modellen is ook een vorm van verslagleggen. Je legt er bovendien veel meer mee vast dan in een geschreven rapport.

Wordt vervolgd!

*Toleranties geven aan hoe een maat mag afwijken van de maat op de tekening. Als je een lat van twee meter wilt hebben en je gaat zagen op precies twee meter, dan wordt de lat iets te kort omdat de zaagsnede zelf ook al een paar millimeter is. Met toleranties geef je aan welke afwijking acceptabel is. In dit geval mag de lat bijvoorbeeld misschien wel iets langer, maar niet korter dan twee meter zijn, maar zeker niet langer dan 2005 mm. Dat zet je dan op papier, en daar moet je rekening mee houden bij het kiezen van je gereedschap.