Poe hé, wat is het lastig om het goed te doen als docent. Ik heb een “slechte” recensie gekregen. Of althans, ik ben er niet tevreden over.  Studenten vonden het onderwijs in een bepaalde periode niet uitdagend genoeg. Daar hoorde ik ook bij. Het suffe is, ik vond het niveau van de studenten tegenvallen. Dus er is sprake van een wederzijds misverstand dat ik zo snel mogelijk uit de wereld wil hebben! Hoe kan ik leergierigheid kweken, zodat ze wél laten zien wat er in zit en ik ze kan gaan uitdagen?

Ik heb er wat gedachten over, en zal ook vertellen wat er op dat gebied te verbeteren valt bij mij. Ik hoor graag hoe jij hier over denkt, want het is voor zowel mijn studenten als voor mij leuker als we enthousiast aan het werk kunnen!

Motivatie

De motivatie van de studenten kan her en der wat hoger. Ik schreef al eerder over motivatie, even kort samengevat zijn er drie dingen die ik kan ondersteunen: de behoefte aan autonomie, competentie en relatie.

• Autonomie ondersteun je door keuzes te bieden, mensen invloed te laten uitoefenen op het proces. Dat doe ik nu bijvoorbeeld door studenten zelf onderwerpen te laten kiezen aan de hand waarvan ze de theorie leren.
• Om je competent te voelen, moet je merken dat je grip op de zaak hebt, en dat bied je als docent door structuur te bieden. Nou probeer ik dat wel, bijvoorbeeld met opdrachten waarvan ik de uitwerking op college bespreek. Maar die maakt geen hond, en dan bespreek ik ze toch. Misschien moet ik daar strenger in zijn?
• De behoefte aan relatie gaat over verbondenheid. Deels heb ik het daarin dit jaar makkelijker, omdat ik de studenten al ken en andersom. Maar voor de eerstejaars zou ik bijvoorbeeld extra mijn best kunnen doen om de namen te leren, zodat ik ze persoonlijk kan aanspreken.

Ik hoop dat ik ze op die manier van “eyes on the prize” naar leergierigheid krijg! Een voldoende is immers geen doel, het gaat om het leren.

Leidt nieuwsgierigheid tot leergierigheid?

Ik heb het antwoord nog niet hoor, maar ik denk dat nieuwsgierigheid ook bijdraagt aan leergierigheid. Dus zoek ik onderwerpen en invalshoeken die uitnodigend zijn: aansprekende actuele  vraagstukken bijvoorbeeld. Maar misschien moet ik ook kijken hoe ze dit in de media doen: hoe zorgt een trailer van een paar minuten dat ik een film wil gaan zien, hoe zorgt een regel tekst dat ik een artikel wil lezen?

Hieraan verbonden natuurlijk de vraag: waar zijn jongeren in geïnteresseerd? Seks, relaties, geld? Duurzaamheid? Youtubers, mode, sport? Als ik de ongemakkelijke onderwerpen even terzijde laat liggen heb ik al wel wat ideeën. Zo ga ik de eerstejaars onderwijzen over vormgevingsstijlen. Dat deed ik aan de hand van een stijl naar keuze uit het verleden, maar ik kan ze óók hun eigen stijl in beeld laten brengen en dan de link laten leggen met stijlen uit het verleden. Zelfde stof, andere invalshoek.

Enthousiasme

Veel studenten in het eerste en tweede jaar zitten erbij alsof ze leerplichtig zijn. Als het vogels waren hadden ze hun bekje open totdat er wat in werd gestopt, dat idee. Stagelopen doet wonderen trouwens, maar daarvoor zullen ze eerst wat moeten kunnen. Dus moeten ze wat leren, dus moet ik ze enthousiast zien te krijgen. Toch? We proberen ze al zo snel mogelijk (vanaf hun tweede week!) echte opdrachtgevers te geven, met echte opdrachten, dat wel.

Verder denk ik dat enthousiaste docenten helpen. Nu ben ik een soort kameleon: ik heb de neiging me aan te passen aan mijn omgeving. Ik vind het heel erg lastig om een groep die er geen zin in heeft, om kwart voor vijf ’s middags, een beetje enthousiast te krijgen. Maar misschien moet ik dat dan toch maar wel doen, en niet alleen door de inhoud zo sappig mogelijk te maken. Ik denk aan dingen als kleine prijzen voor degene met de meeste inzet, grappige (maar relevante) filmpjes en voorbeelden van hoe het niet moet. Wie weet…

Ook sfeer speelt ongetwijfeld een rol. Positief, werklustig, open, vragen stellen, fouten maken (en toegeven), zelf nieuwsgierig zijn: wie weet zit daar de sleutel?

Sociale veiligheid

Het gevoel dat je mag zijn wie je bent en kunt doen wat je voelt dat je moet doen. Dat zit ook in een goede sfeer, maar wordt ondersteund door een heldere structuur (zie ook onder motivatie hierboven) en duidelijke verwachtingen. (Zie ook Spelregels voor creatief denken.)

Wordt je leergierigheid gestimuleerd als de sociale veiligheid in orde is? Nee. Maar het is wel een noodzakelijke voorwaarde denk ik.

Uitdaging

Deze is heel lastig. Het is een sweet spot ergens tussen “makkie” en “totale paniek”, zie ook De plek waar leren en innovatie plaatsvinden – figuurlijk dit keer en Moeten we studenten nu wel of niet in het diepe gooien?.

Naast wat ik in die artikelen heb verzameld, denk ik dat dit helpt:

• Een relevant doel en een relevant onderwerp lijken me bevorderlijk voor het aangaan van de uitdaging. Anders wordt de uitdaging geherformuleerd als “hoe haal ik een voldoende”, terwijl ik graag zou zien dat de energie werd gestoken in het inhoudelijke proces. Zie ook “enthousiasme”: op de één of andere manier zal ik een combinatie moeten vinden tussen hun eigen interesses en maatschappelijke relevantie.
• Aansluiten bij persoonlijke interesses, qua onderwerp en qua “leerbehoefte”. Joe, wat een rotwoord! Beter: dat ik de studenten leer wat ze leuk en interessant vinden om te leren. Moet ik wel zien uit te vinden wat dat is. Komt het even goed uit dat ik véél tijd met ze ga doorbrengen!
• Een proces dat de moeite waard is. Even een voorbeeld. Als je bij IKEA komt om een kastje te kopen (even een zijsprong: ken je het lied “Kastje van Ikea” van Katinka Polderman? Ouwetje, maar zo leuk…) kun je hop, naar het magazijn, een pakket uit de rekken halen, langs de kassa en weg. De andere manier is heel die showroom door, kijken naar al die voorbeeld-kamers. Dat duurt wat langer, en de kans is groter dat je meer koopt dan je nodig hebt. Maar je doet ook ideeën op. Ik wil mijn studenten door die showroom leiden, in plaats van zo snel mogelijk naar die kassa.

Studiecultuur

Dit onderwerp verdient een eigen artikel 😉 Maar wat ik zou willen is een sfeer waarin:

• Uitblinken wordt gezien als iets positiefs, in plaats van als uitsloverij.
• Docenten het goede voorbeeld geven door zichtbaar bezig te zijn met hun eigen leren.
• Meedoen de norm is, en niet meedoen iets voor sukkels. (Is dat nu niet zo? Ik heb geen idee. Bij sommige onderdelen wel, bij andere (die van mij) wordt de noodzaak mee te doen onvoldoende gevoeld. Daar zijn oorzaken voor waar ik wel wat aan kan doen en oorzaken die buiten mijn invloedssfeer liggen, maar laat ik dan in elk geval doen wat ik kan.)

Wordt je leergierigheid geprikkeld in een goede studieomgeving? Misschien niet, maar ik denk wel dat leergierigheid wordt afgeremd in een minder stimulerende studiecultuur.

Eigenaarschap

Zo’n jeukwoord uit de sociale sector. Straks moeten de studenten ook nog “in hun kracht gezet worden”… Maar zonder meer rare woorden te gebruiken: wat ik zou willen is dat de studenten het gevoel hebben dat ze zélf verantwoordelijk zijn voor wat ze leren. Zélf de leiding nemen: ik wil dit leren, en dat ga ik ook doen. Niet bij gebrek aan organisatie van het onderwijs (“Dan zoek ik het zelf wel uit.”) maar als een positieve keuze: “De kennis die ik wil hebben kan ik dáár halen, dus eropaf!”.

Kweek je daarmee leergierigheid? Het willen leren is er misschien al, maar het zelf verantwoordelijkheid nemen maakt denk ik dat studenten gretiger en meer volhardend zijn. (Verwante termen die je kunt gebruiken als je hier meer informatie over zoekt zijn “grit” en “resilience”.)

Dit eigenaarschap hoort denk ik ook bij de factor “autonomie” uit de motivatie: als ik die de ruimte geef, kunnen de studenten ook dit eigenaarschap naar zich toe gaan trekken. Dus hup, vaker op je handen zitten, juf!