Opvoeden leer je niet uit een boekje, maar er zíjn boeken die zo leuk zijn dat ze in elk geval helpen. En het leuke is: er zijn boeken die voor volwassenen minstens net zo leuk zijn als voor de kinderen. Dus vandaag leuke boeken voor speelse volwassenen, een paar voor (al dan niet professionele) opvoeders en een paar voor iedereen. Laat je inspireren en húp naar de bibliotheek!

Hoe werkt dat nou?

Dit boek van David Macaulay legt uit hoe allerlei technische dingen werken. Elektriciteit, mobiele telefonie, computer: van die dingen waar je zelf wel zo’n beetje een idee van hebt, legt de schrijver stapje voor stapje uit. Met grappige voorbeelden van de werkingsprincipes in de tekeningen over de mammoeten, maar de uitleg is zo goed dat ik het boek ook heb zien rondslingeren bij een hogeschooldocent engineering. Op kantoor.

Dit boek is al langere tijd populair, en heette eerst “Over de werking van de kurkentrekker en andere machines”. Oorspronkelijk verscheen het in het Engels onder de naam “The Way Things Work”, de update heet “The Way Things Work Now”.

 

 

 

Thing explainer

“Thing explainer” (“Dingen uitlegger”) is eigenlijk kunst. Of humor, hele subtiele. Het idee: Randall Munroe gebruikt de duizend meest gebruikte woorden in de Engelse taal om ingewikkelde zaken uit te leggen, denk aan de werking van een raket, het periodiek systeem der elementen of de stamboom van de evolutie. Dat levert grappige vondsten op, zoals “animal with arm nose” voor olifant. Het relativeert enorm dat alle technische en medische termen worden omgezet in hele gewone woorden: “bags with stuff inside your body” klinkt toch makkelijker te begrijpen dan “organen”. Snap je daardoor beter hoe het werkt? Mwah, ik heb zomaar het idee dat je niet ineens alles doorhebt. Maar: de tekeningen zijn heel verhelderend, en het is erg leuk om  samen met kinderen te kijken naar de sterrenhemel, of de aardlagen met daarbij wanneer ze zijn ontstaan en zo.

NB Ik heb zelf de Engelse versie, de Nederlandse vertaling schijnt niet zo goed te zijn. Dus mocht je het boek overwegen: kijk even goed welke versie je wilt. De Engelse woorden zijn niet moeilijk, da’s een voordeel.

A Map of the World

Dit is één van de boeken die ik voor mezelf kocht maar nu met liefde deel met de kinderen. In het Engels. Vol met fantasievolle kaarten, sommige bedoeld als kaart en andere bedoeld als kunstwerk maar stuk voor stuk prachtig, fantasievol en uitnodigend om te verkennen. Mocht je van kaarten houden: “Atlas van de belevingswereld” is ook zo’n leuk speurboek, maar meer in het kader van coaching of zo. “A Map of the World” is veel mooier, kleurrijker en creatiever.

Spelend werken

Alleen antiquarisch verkrijgbaar, maar een bestseller sinds de jaren ’50 of zo, dus makkelijk te vinden. (Ik heb overigens een paar jaar geleden de uitgever benaderd of ik een nieuwe herziene versie mocht maken, maar doordat de oorspronkelijke auteurs overleden zijn gaat die er niet van komen wegens ingewikkelde situaties met rechten en erfgenamen en zo.)

Dit boek legt knutsel- en handwerktechnieken voor kinderen uit. Met voorbeelden. Het is bedoeld voor leerkrachten handvaardigheid, maar als ouder, gewone leerkracht of enthousiaste knutselaar is dit ook een superhandige vraagbaak. Je kunt je wel of niet iets van de voorbeelden aantrekken, maar de technische/praktische uitleg is in elk geval uitstekend.

“Speel goed” en “Begrijpen met je handen”

Twee boeken over hoe kinderen spelen.

“Speel goed, op ontdekking met je spelende kind” van Jan de Lange en Hubertine van den Biggelaar beschrijft hoe kinderen spelen met simpele materialen. Het laat je zien wat een kind zoal kan spelen, je kunt je kind daarin stimuleren. Het is (wat mij betreft) niet de bedoeling de activiteiten in het boek precies zo na te doen, het gaat er om dat je kind zelf speelt en jij herkent wat het doet en stimuleert het spel uit te breiden of te verdiepen. Maar als je ooit eens een stapel dierenplaatjes van de super of plastic beestjes of zo wilt wegkiepen: kinderen doen er zo veel meer mee dan verzamelen…

“Begrijpen met je handen” van Sabine Plamper en Annet Weterings gaat over kinderen en de ontwikkeling van hun handvaardigheid. Op de bibliotheeksite vond ik de omschrijving “Handvatten voor kinderdagverblijven en basisscholen voor de begeleiding van kinderen bij creatieve processen.” Dat klopt zeker. Maar ook als ouder is het interessant. Je gaat anders kijken naar bijvoorbeeld de tekeningen van je kinderen. Want hoewel ze in het begin abstract werken, er zit wel degelijk structuur in wat ze doen. Denk aan symmetrie, herhaling, bepaalde patronen of vormen. Machtig interessant.

How to be an explorer of the world?

Keri Smith schreef “How to be an explorer of the world”. (In het Nederlands heeft het dezelfde titel.) Het is een boek dat je uitdaagt het kleine te zien. Op ontdekking te gaan, te verzamelen, te bekijken, te transformeren. Je mag in het boek werken als je dat wilt. De oefeningen zijn erg leuk om met kinderen te doen, voor verschillende leeftijden. Het is erg uitnodigend! Moeilijk te omschrijven.

Rederij Hofland

De bekende journalist Henk Hofland (overleden in 2016) was een enthousiast knutselaar. Van afval maakte hij karretjes, bootjes en molentjes die voortbewogen op de wind. Niet om na te maken, wel om je door te laten inspireren. (Het plaatje hiernaast toont mijn eigen exemplaar, met moeite tweedehands bemachtigd. Intussen is er een uitgebreide heruitgave verkrijgbaar, met een iets andere kaft.)

Enne, let op: niet voor watjes, enige veiligheidsmaatregelen zijn nodig als je met blik en ijzerdraad aan de slag gaat. Dus niet voor peuters en kleuters.

Spelen met puzzels

Jack Botermans, onthoud die naam. Vooral in de kringloopwinkel, want dit boek is niet nieuw te krijgen, maar wel goed tweedehands. (Ik moet bekennen dat ik ‘m gebietst heb van mijn vader, ik vond het als kind al leuk.) En Jack schreef ook andere leuke boeken, over gezelschapsspellen bijvoorbeeld.

Wat zo cool is aan dit boek is dat het enerzijds vol staat met puzzels, maar daarnaast ook beschrijft hoe je ze maakt. En die puzzels zijn echt leuk. Ken je bijvoorbeeld ei-tangram? Tangram in de vorm van een ei, dus met gebogen stukken. Kun je weer hele andere vormen mee maken dan met een gewone tangram (die er ook in staat). Of probeer de dominopuzzels. Of maak pentomino’s in 3D, niet moeilijk, wel erg leuk. Als er een reden is om je figuurzaag uit het vet te halen dan is het dit boek 😉

Is dit een kinderboek? Zeker niet! Maar als je net van die wijsneuzen hebt rondlopen als ik (van wie hebben ze dat nou?) dan is het niet alleen leuk voor jezelf.