Afgelopen weken waren gevuld met taai werk: ik heb cijfers gezocht om plannen mee te onderbouwen. Heb je weleens met CBS Statline gewerkt, de openbare database van het centraal bureau voor de statistiek? Dan moet je je eerst door een berg terminologie heen werken, goed weten wat je zoekt en nog behoorlijk puzzelen met de gegevens tot je het overzicht hebt dat je nodig hebt. Af en toe best saai ja, maar ook belangrijk: die cijfers kunnen zorgen dat mijn baas alleen geld en tijd investeert in plannen die levensvatbaar zijn. Of dat de aantallen aanleiding zijn om nog even geen knopen door te hakken, maar verder onderzoek te doen. Dus nuttig werk.

Hoe presenteer je saaie cijfers?

Dus ik héb die grafieken, ik heb bákken gegevens: wat nu? Ik schreef een hoofdstukje in een rapport. Toen een samenvatting van dat hoofdstuk, in de vorm van een lijstje met de belangrijkste gegevens. Ik schreef twee aparte korte rapporten. En besloot toen één stuk te maken waar alle aantallen in stonden, en nog een superaantrekkelijke visuele presentatie van dat stuk. Want zo’n document vol cijfers is gewoon saai, laat ik daar niet omheen draaien. Dus ik ben aan het puzzelen (met tijd en budget) om een poster, cool stop-motionfilmpje of powerpoint met toffe muziek eronder af te kunnen leveren. Ik laat je wat voorbeelden zien van cijfers die allesbehalve saai zijn, want die van mij is nog niet af:

Voorbeeld 1: allemaal op straat

In dit filmpje zie je hoeveel lege ruimte er eigenlijk is op straat als iedereen een auto gebruikt. Bizar hè? Door het zo, zonder de auto’s, te laten zien zie je ineens heel duidelijk hoeveel efficiënter openbaar vervoer is, zeker in een hele drukke stad.

Voorbeeld 2: de hele wereldbevolking weergegeven als 100 mensen

In het filmpje hieronder zie je de wereldbevolking in procenten: gevisualiseerd als 100 mensen. Een stuk aantrekkelijker dan een taartdiagram, en je leeft eerder mee met de 9 poppetjes die geen toegang hebben tot schoon drinkwater dan met “het korte staafje” in een staafgrafiek!

Voorbeeld 3: schone grafieken en slimme icoontjes

Een rapport dat ik pas tegenkwam dat laat zien hoe een heleboel informatie op één vel past zonder de lezer te overdonderen is deze infographic over de Zeeuwse arbeidsmarkt.

Ja, hij staat vol grafieken. Maar doordat er een vormgever op is losgelaten ziet alles er schoon en helder uit: geen overbodige lijntjes of gegevens die er niet toe doen. Nu alleen dat jargon nog…

Slimme trucs om aantallen in beeld te brengen

1. Kiezen. Welke informatie is echt belangrijk voor je lezer of ander publiek?
2. Schrappen! Hoe minder je laat zien, hoe meer aandacht er is voor wat je wél laat zien.
3. Aanscherpen. Leuk dat je data hebt over alle provincies, maar als je het over de Zeeuwse situatie hebt (stel dat hè?) dan kun je de informatie over Flevoland best weglaten.
4. Vertalen. Waar mogelijk: vertaal je abstracte aantallen naar concrete situaties. 20% werkeloos? Dat is één van elke vijf mensen: veel concreter.
5. Grafieken finetunen. Wil je per se een grafiek, zorg dat dat hij in één oogopslag duidelijk is. Dus kies het juiste type, en priegel met je schalen net zolang tot hij maar voor één interpretatie vatbaar is.
6. Vorm kiezen. Wat werkt voor jouw publiek? Filmpje? Poster? Presentatie?
7. In beeld brengen. Liefst door een slimme vormgever, maar als je die net even niet bij de hand hebt: leef je uit met Powerpoint of Photoshop en gekochte icoontjes. (Bij iStockphoto vind je bijvoorbeeld bestanden met mooie icoontjes.) Om ze mooi strak in beeld te brengen plak je ze in tabellen waarvan je de lijnen onzichtbaar maakt. Denk bij een presentatie of filmpje ook aan een kek muziekje.
8. Grote tabellen zijn niet leesbaar. Dus maak geen tabellen met vijf kolommen en zes rijen! Waar mogelijk gebruik je plaatjes in plaats van tekst.
9. Voorkom opsommingen 😉 Dat werkt wel voor tekst, maar niet voor cijfers.
10. Voeg slimme kopjes en conclusies toe. Wat zien we aan dit plaatje? “Aantal vacatures stijgt, kansen voor engineers.” Aha, juist ja.

Veel overtuigingskracht gewenst!

PS Omwille van de voorbeelden is dit een aardige link, scroll in het artikel naar beneden voor de “Data Visualisation Techniques”. En ik schreef zelf al eerder iets over zelf infographics maken.