Toen ik een jaar of acht geleden voor het eerst voor de klas stond, wilde ik mijn studenten álles geven om ze gelukkig te maken. Ik maakte het ze zo makkelijk mogelijk om te snappen wat ik van ze wilde. En als ik iets vertelde, liet ik het tegelijkertijd ook nog zien op de beamer. En ik me maar afvragen waarom die studenten niet waanzinnig betrokken en geïnteresseerd waren…
Het is een bekende valkuil: een groep zo graag goed willen leiden en begeleiden dat je ze teveel geeft. Niet doen! Niet voorkauwen! Je ontneemt de groep alle verantwoordelijkheid, en daarmee dus ook hun betrokkenheid. Structuur bieden: prima. Duidelijk zijn: perfect. Alles tot in de puntjes verzorgen: pas op. Want: doen wat de deelnemers zelf kunnen doen: laat dat!
Laat ruimte voor creativiteit
Waarom alles voorkauwen niet goed is voor de creativiteit kan ik het makkelijkst duidelijk maken aan de hand van één voorbeeld:
Schilderen op nummer. Need I say more? Deze “schattige labrador” (zo heet deze doos) is misschien schattig, er zit geen greintje creativiteit van de maker in. Kleuren zitten kant-en-klaar in potjes, op de tekening staat welk kleurtje waar moet en als je niet helemaal netjes kunt schilderen is dat niet erg, want aan de randjes zít de juiste kleur al in de te schilderen vakjes. Iedereen kan schilderen: ja, zo wel! Je kunt heel váárdig worden, maar creatief? Nee.
Datzelfde geldt voor brainstormsessies en overleg over nieuwe oplossingen, een andere koers enzovoorts. Als de uitslag al vastligt, als de gespreksleider alles in de “juiste” richting stuurt, dan kan het best gezellig zijn maar nieuw zijn de ideeën niet. En de deelnemers hebben dat meestal feilloos door, dus als je ze nog een keer wilt laten meedenken komen ze niet meer. Zonde: organisaties die ruimte bieden aan nieuwe ideeën en tegenspraak zijn succesvoller. Dus: niet voorkauwen!
Leren door te doen
Ik schreef eerder al over hoe mensen het meest leren. Van iets dat je leest onthoudt je maar een paar procent, van informatie waar je zelf mee aan de slag gaat veel meer. Dat wil je je deelnemers (trainingsgroep, leerlingen, studenten) niet onthouden natuurlijk! Hoe meer zij betrokken zijn bij hun eigen leerproces, hoe beter. (Lees bijvoorbeeld dit stukje: De student moet het werk doen, niet de docent.) Dus moet jij heel goed nadenken over wat je niet voor ze doet!
Ik ben bijvoorbeeld zelf geneigd om veel informatie bij elkaar te harken. Naast dat dat heel veel tijd kost, is dat typisch iets dat je heel goed aan je deelnemers kunt overlaten. Je kunt ze daarbij een klein beetje helpen door hun proces te begeleiden, als je dat handig aanpakt doen ze de inhoud zelf. Bijvoorbeeld:
- Eerst nadenken over wat er te weten valt: welke vragen kun je stellen?
- Vanuit welke invalshoeken kun je hier tegenaan kijken?
- Welke bronnen zijn interessant?
- Welke zoekwoorden, welk jargon is belangrijk?
Dit voorbereiden van het proces is alleen van belang als je deelnemers hier ongeoefend in zijn, als ze hier handig in zijn houd je je ook hier helemaal buiten en zeg je alleen wat je van ze wilt, bijvoorbeeld informatie uit minstens drie goede bronnen.
Ook voor leren geldt dus: handjes op de rug, niet voorkauwen!
De baas zijn motiveert
En nóg een reden om je deelnemers veel zelf te laten doen: motivatie. Als een deelnemer zich verantwoordelijk voelt voor wat er gebeurt dan is zijn betrokkenheid groter, en zijn autonomie. Dat gaat op voor zowel het proces als de resultaten van het proces. Dat motiveert. (Wat op zichzelf ook weer goed is voor het leren, als je groep iets moet leren, maar motivatie is ook voor andere groepen belangrijk.) Meer over motivatie lees je hier: Motivatie inzetten voor een bijeenkomst. Alweer: niet voorkauwen!
Voorkauwen is een hoop werk
Oja, een laatste reden om niet voor te kauwen: het kost enorm veel tijd. Als het nodig is voor de kwaliteit van je bijeenkomst om iets grondig voor te bereiden is dat natuurlijk prima, maar als het niet nodig is: bespaar je de moeite! Veel dingen die jou in je eentje uren kosten heeft een groep in een paar minuten voor elkaar, dat lijkt me veel efficiënter. Dus als het even kan: doe je zelf een lol, en ga niet voorkauwen!
Dus, of je het nu doet voor de motivatie, de leeropbrengst of de creativiteit, of gewoon omdat je je tijd wel beter kunt besteden: niet voorkauwen!