Je kunt lesgeven in creativiteit en over creativiteit. Maar ook bij andere vakken en onderwerpen kun je de training en de les op een creatievere manier aanpakken dan klassikaal “mond-dicht-en-luisteren-onderwijs”. Het grappige is dat in het basisonderwijs vaak meer state-of-the-art methoden worden toegepast dan in professionele trainingen in het bedrijfsleven…

Ik heb een paar ideeën verzameld ter inspiratie, voor ieder die zijn of haar kennis of kunde wil overdragen aan een groep. Ze zijn voor de ene groep geschikt en voor de andere niet, en natuurlijk heb je je eigen voorkeuren. Dus kies wat bij je past! Deze week behandel ik accelerated learning, coöperatieve leerstrategieën en flipping the classroom, volgende week volgen tip 4, 5 en 6!

De basis: waarom niet “gewoon” klassikaal les?

Oja, en waarom je dit zou willen doen? Omdat het beter werkt! Er is intussen een hele dikke stapel wetenschappelijk onderzoek dat laat zien dat passief luisteren of lezen niet de meest effectieve manier is om kennis tot je te nemen. Actief bezig zijn met de stof, uitgaande van je eigen vragen, is véél effectiever. Dat vraagt een andere aanpak, met meer actie en interactie. Aan de slag dus!

Tip 1: Accelerated Learning, lees dat boek!

Accelerated Learning is een andere aanpak van het lesgeven, en dus van het leren. Het geeft je een stel handige handvatten voor het ontwerpen van goede trainingen, zowel tips voor het ontwerpen zelf als voor een effectieve training.

Er zijn veel boeken over werkvormen voor training en onderwijs. Sommige zijn echt heel goed. Maar een probleem dat veel docenten hebben, is dat hun voorbereidingstijd voor lessen beperkt is. Vaak een half uur voorbereiding per lesuur, waarbij voorbereiding niet alleen lesvoorbereiding is, maar ook nakijkwerk, overleg, administratie enzovoorts. Dit boek lost niet alle issues op, maar het heeft mij echt geholpen om sneller trainingen voor te bereiden.

“The Accelerated Learning Handbook: A Creative Guide to Designing and Delivering Faster, More Effective Training Programs” door Dave Meier. Dit is de bijbehorende website, kijk vooral even bij het kopje “tips”!

Tip 2: Coöperatieve leerstrategieën

Helemaal hip: de Coöperatieve leerstrategieën van Spencer Kagan. Ook met een boek, en bovendien met wetenschappelijk onderzoek erbij. Nou kan ik bij dat wetenschappelijk onderzoek best wat opmerkingen maken, maar ook met wat kanttekeningen bij de filosofie zijn de leerstrategieën inspirerend en bruikbaar.

De basis is interactie tussen de leerlingen, en betrokkenheid. Die basis staat als een huis. De werkvormen die erbij horen zijn stuk voor stuk gericht op actie, interactie en betrokkenheid. Dat is niet alleen mooi in het (basis-)onderwijs, maar ook in andere trainingssituaties.

Hier de Nederlandse website over Kagans methode.

Tip 3: Flipping the classroom

Waar hebben studenten de meeste hulp bij nodig? Bij het maken van opdrachten. Dus als de hulp, in de vorm van de docent, in de buurt is, wat doen ze dan? Het traditionele antwoord is: dan zitten ze stil en ze luisteren, in de hoop dat ze met wat de horen hun opdrachten beter kunnen maken.

Bij Flipping the classroom is het antwoord: als de docent in de buurt is, maken de studenten hun opdrachten en kunnen ze vragen stellen. Buiten de les kijken ze filmpjes met uitleg en lezen ze de stof, zodat ze tijdens de les maximaal gebruik kunnen maken van de aandacht van de docent.

Doordat de uitleg door de leerlingen in hun eigen tempo kan worden bekeken of gelezen, kunnen studenten moeilijke stukjes vaker “doen” en makkelijke stukken versnellen. Maatwerk dus. In de klas kan de leerkracht ook maatwerk leveren, door te reageren op de vragen. Een omgekeerde wereld, dat “flipping the classrom”, maar een hele slimme omkering!

Volgende week wisbordjes, beurtstokjes en een bak inspiratie voor het vinden en ontwerpen van werkvormen!