Als facilitator zet ik de wereld naar mijn hand, tijdens de bijeenkomsten die ik leid althans. Één middel dat ik inzet om resultaten te boeken is de manier waarop ik de groep in kleinere groepen opdeel. De interactie tussen de deelnemers heeft veel invloed op de uitkomt, en de groepssamenstelling bepaalt die interactie grotendeels. Dus: groepjes maken voor gevorderden!

3 Opties voor de groepssamenstelling

Je kunt op drie manieren groepen maken. Nouja, het kan op honderden manieren, maar hier komt het op neer:

1. De “zoek het maar uit”-methode: je laat de deelnemers groepen maken
2. De “lekker husselen”-methode: je verdeelt de deelnemers random
3. De “soort bij soort”-methode: een groepsindeling op basis van kenmerken van de deelnemers (denk aan vakgebied, werkervaring, onderwerp)

Nummers 2 en 3 zijn overigens mooi te combineren: voor een beetje eerlijke verdeling zet je ze eerst soort bij soort en dan maak je groepjes met van elke soort wat.

1. De “zoek het maar uit”-methode

Je kunt natuurlijk je deelnemers zelf groepen laten maken. Voordeel is dat ze dan mensen zullen uitkiezen met wie ze graag samenwerken. Dat kan handig zijn, bijvoorbeeld als ze een taak krijgen voor na de bijeenkomst.

Maar:

• diversiteit is goed voor een rijke oogst aan ideeën, ons-kent-ons niet
• verlegen of introverte mensen vinden het vervelend om zich `”op te dringen”, en voelen zich hier dus niet prettig bij
• er `”schieten mensen over“, zeker als een deel van de aanwezigen al mensen kent en een deel nog niet, en dat voelt niet fijn

En het kan veel tijd kosten, zeker bij een wat grotere groep.

2. De “lekker husselen”-methode

Bij deze methode probeer je de groep zo eerlijk mogelijk in verschillende groepen te verdelen, door willekeurig mensen aan de verschillende groepen toe te wijzen. De makkelijkste manier hiervoor is aftellen: 1, 2, 3, 1, 2, 3, 1, 2, 3… Omdat mensen die elkaar kennen vaak naast elkaar gaan zitten haal je die hierdoor uit elkaar: weg ons-kent-ons! Deze methode geeft je maximale diversiteit. Maar is dat ideaal?

Deze methode is trouwens erg snel, dat in ieder geval.

3. De “soort bij soort”-methode

“Nadeel” van de “lekker husselen”-methode is dat maximale diversiteit niet altijd het beste is. Voor een veilig gevoel is een groepje gelijkgestemden fijner: bijvoorbeeld vaders onder elkaar t.o.v. mannen zonder kinderen als het hebben van kinderen relevant is voor het onderwerp. Onder gelijkgestemden praat het makkelijker, zeker wat betreft de dingen waar mensen onzeker over zijn: fouten maken, zwakheden, angsten.

Daarnaast zullen de mensen met dezelfde achtergrond elkaar inspireren als ze bij elkaar zitten, terwijl als ze niet bij elkaar zitten in elke groep de “grootste gemene deler” de maatstaf is: het gesprek gaat dan minder de diepte in.

Altijd soort bij soort zetten dan maar? Nou, nee: je wilt toch dat mensen elkaar inspireren? Daarvoor moet je wel in aanraking komen met mensen met ándere ideeën. Maar slim afwisselen tussen soort bij soort en husselen is erg waardevol.

Mensen “soort bij soort” zetten kun je het beste voorbereiden, om te voorkomen dat de groepen erg ongelijk worden óf dat mensen zich bij een andere groep indelen dan jij voor ogen had. Dat kost wel even tijd, en je moet weten wie in welke groep hoort. Tijdens de bijeenkomst ben je trouwens razendsnel als je de mensen op hun naambadge een kleur (of teken of letter) geeft voor de groepsindeling. Bordjes op de tafel met diezelfde kleur en mensen zitten in een minuutje op de goede plek: supersnel!

Let op met het “in hokjes stoppen” van mensen trouwens! Niemand zal het persoonlijk opvatten of vervelend vinden als hij wordt ingedeeld op basis van zijn beroep of aantal jaren werkervaring, dat zijn harde, zichtbare criteria. Lijkt me helder: deze methode is niet voor elk kenmerk geschikt. Een softere variant is mensen zelf laten kiezen, maar ook dan: niemand hoort graag bij het groepje “slechte opvoeders”, “mensen die collega’s pesten” of “extreme perfectionisten”. Opletten dus.

2+3: soort bij soort husselen

Bonus: als je 2 en 3 combineert, krijg je een hele mooie verdeling. Stel, je hebt een groep bestaande uit leraren wiskunde, gym en Engels. Hussel je de hele groep, dan zijn die niet allemaal mooi verdeeld over de deelgroepen. Hussel je per groep (wiskunde, gym, Engels), dan wel.

Groepjes indelen zal nooit meer hetzelfde zijn… Veel succes!