Stel, je bent een bijeenkomst aan het organiseren. En stel, het wordt geen saaie vergadering. Dan  zoek je naar manieren om er een productieve, leuke, inspirerende, enthousiasmerende en democratische dag van te maken. En misschien weet je al een stel handige werkvormen. (Heb je een favoriet? Dan zet ik ‘m hier graag bij!)

Op internet en in boeken staan duizenden methoden, werkvormen en activiteiten beschreven. En als je er dan nog bij bedenkt dat je ook goed gebruik kunt maken van methoden uit andere werkvelden dan snap je dat er eindeloos veel mogelijkheden zijn om jouw bijeenkomst helemaal maatwerk te maken. Maar wat kies je, uit ontelbare opties? Mijn tips:

1. Omschrijf je doel en de omstandigheden

Wat wil je bereiken met de hele bijeenkomst. en welke stappen heb je nodig om daar te komen? Bijvoorbeeld: je zoekt drie innovatieve plannen om meer mensen aan werk te helpen. Daarvoor heb je op zijn minst eerst een grotere hoeveelheid “wilde” ideeën nodig (stap 1), waaruit je gaat kiezen (stap 2). Doel voor de eerste werkvorm(en) die je kiest is dan: “het genereren van een grote hoeveelheid vernieuwende ideeën”, voor de tweede werkvorm is het iets als “een keuze maken uit een grote hoeveelheid vernieuwende ideeën, waarbij voorkomen moet worden dat ideeën afvallen omdat ze té vernieuwend zijn”.

Naast die doelen, gebaseerd op de inhoud, heb je ook je randvoorwaarden. De belangrijkste daarbij zijn: hoeveel tijd heb je, en met hoeveel mensen werk je? Maar denk ook aan de locatie, de ervaring met werkvormen in de groep, en jouw eigen ervaring in het faciliteren!

2. Kijk breed!

Je kunt natuurlijk terecht in boeken en sites met werkvormen specifiek voor jouw vakgebied (vergaderen in de zorg/het onderwijs/de techniek enzovoorts) of jouw soort bijeenkomst (brainstormen, teambuilding, vergaderen). Maar hé, kijk ook vooral eens verder! Ik haal bijvoorbeeld veel inspiratie uit sites en boeken over onderwijs (coöperatief leren, accelerated learning) en uit gezelschapsspellen. En ik heb nog een voorraadje groepsactiviteiten voor kindervakanties in mijn achterhoofd.

Hoe doe je dat, relevante extra bronnen vinden? Door je goed af te vragen: waar lijkt dit op, of waar zou ik willen dat het op leek? Mag het allemaal wat speelser, dan kun je prima kijken bij activiteiten voor groepswerk met jongeren. Zoek je nieuwe manieren voor kennisoverdracht? Kijk bij het onderwijs. Voor vaardigheden zou de sport weleens een mooie trainingsmethode kunnen bieden! Enzovoorts.

3. Verzamel opties en kies later

Eigenlijk is het vormgeven van een bijeenkomst ook een creatief proces hè? Dus ook bij dit proces zou ik je willen aanraden het verzamelen en verzinnen van mogelijkheden gescheiden te houden van het maken van je keuze.

Eerst zet je per stap je opties bij elkaar. Je hebt vast je voorkeuren, maar kijk ook even of ze kloppen met je randvoorwaarden, of dat je ze kloppend kunt maken. En dan begint het puzzelen: welke keuzes bij de eerste stap combineren goed met keuzes uit de tweede, derde, volgende stap? Begin niet bij het begin, maar bij de grootste stap: in welke stap moet het meest gebeuren? Stem daar de rest op af. Dat wil niet zeggen dat de stappen op elkaar moeten lijken hè, juist liever niet, maar ze moeten wel logisch zijn! Lees bijvoorbeeld hier hoe je dat doet.

En nu: veel inspiratie in je zoektocht:

Bronnen voor werkvormen!

Kijk natuurlijk ook even bij de werkvormen op deze site! Krijg je de puzzel niet zoals je ‘m hebben wilt? Ik help je graag.

Sites met geschikte methoden

• De database van de IAF, de international Association of Facilitators
• https://www.101werkvormen.nl/: niet voor ideeën genereren of kiezen, maar veel ideeën voor alle andere dingen die je tijdens een bijeenkomst zou willen doen
• http://www.forth-innovation.com/free-downloads/: allerlei werkvormen en tools die horen bij de Forth / Voort innovatie methode, maar die vaak ook los goed te gebruiken zijn
• http://www.creatiefdenken.com/brainstormtechnieken.php: vele werkvormen, maar de uitleg is beperkt. Dus meer om je op ideeën te brengen dan dat je er meteen mee aan de slag kan. Wel handige zoekfunctie: sorteren op o.a. fase creatief proces, tijdsduur, plezier(!).
• http://www.werkvormen.info/: aantrekkelijke site met diverse werkvormen voor groepen, niet gericht op het creatieve proces
• http://www.flandersdc.be/nl/gps: de GPS-brainstormkit van Flanders DC is een goed uitgewerkte, kant-en-klare methode
• http://wij-leren.nl/cooperatieve-werkvormen-artikel.php

Slimme zoekwoorden: werkvormen, energizer, brainstorm, kennismakingsspel volwassenen, oefening, groepsdynamiek.

Boeken vol werkvormen

• “Coöperatief vergaderen” van Spencer Kagan staat vol werkvormen om beter, leuker en effectiever te vergaderen.
• “Groeien als gespreksleider” van Robert J. Garmston gaat over omgaan met lastige situaties in een vergadering, training en PLG
• “Het groot werkvormenboek; dé inspiratiebron voor resultaatgerichte trainingen, vergaderingen en andere bijeenkomsten” door Angela Papas-Talen en Sasja Dirkse-Hulscher is een heel fijn boek: goede uitleg, maar ook hele handige overzichten om te vinden wat je zoekt
• Over creativiteit: “Creativiteit Hoe?Zo!” van Igor Byttebier
• Over brainstormen: Brainstormen met resultaat, door Wichert van Engelen. Een boek vol handige werkvormen. Vergelijkbaar (iets meer werkvormen, iets minder achtergrond): “60 werkvormen voor creatieve sessies; een schatkist vol ideeën voor bijeenkomsten met resultaat” door Josine Gouwens en Rozemarijn Dols.