Vandaag een stuk in de Volkskrant over een nieuw managementboek, “Strategen van Catan” door Harry Veenendaal en Rob Okhuijsen. Het gaat over dat spelletjes spelen vaardigheden ontwikkelt en versterkt die in de zakenwereld van pas komen. Het idee dat spel je voorbereidt op het echte leven is natuurlijk niet nieuw, maar de invalshoek van dit boek is specifieker: het laat zien wat er precies te leren valt, en welke spellen daar bij uitstek geschikt voor zijn. Een interessant boek lijkt me. En een noodzakelijk boek: met alle gepraat over “serious play” zouden we bijna de kracht van het “gewone” spelen vergeten. (By the way: mocht iemand nog een verjaarscadeautje voor me zoeken…)

Spelen en creativiteit zijn ook nauw verbonden. Creativiteit heeft baat bij een zekere lichtheid, humor* en relativering. Dus los van het óéfenen van de creativiteit in spelsituaties, kunnen we spelen en spellen ook inzetten om de creativiteit een impuls te geven op het moment dat die nodig is.

Bijvoorbeeld:

• Aan het begin van een sessie laat ik de deelnemers vaak associatie-memory spelen. (Ik schreef er al eerder over, hier.) Je kent het spel memory: je draait twee kaartjes om, zijn ze hetzelfde dan mag je ze houden, zoniet dan is de volgende aan de beurt. Bij associatie-memory hoeven de kaarten niet hetzelfde te zijn, als je ze maar met elkaar in verband kunt brengen. Dat is even wennen, maar al snel snappen de deelnemers dat er altijd wel één of ander verband tussen twee afbeeldingen te vinden is. Ik speel dit spel met een set fotokaarten, waar uiteraard geen twee dezelfde tussen zitten.
• Het advertentiespel, kent iemand dat nog? Dat bestaat uit drie stapels kaartjes. Op de eerste stapel staat een woord als “vermist”, “gezocht”, “biedt zich aan”. Op de tweede stapel een zelfstandig naamwoord, eventueel voorzien van een hoeveelheid of een omschrijving ( “een nette dienstbode”, “9 kilo insectenpoeder”). En op de derde stapel staat een nadere omschrijving, zoals “nieuw in doos”, “gratis af te halen”, zoiets. Het idee van het spel is het maken van hilarische advertenties door van elke stapel een willekeurige kaart te pakken. Tamelijk melig vermaak uit de oude doos (jaren ’20 vorige eeuw!). Maar: óók een manier om wat grenzen op te rekken en mensen wakker te kietelen. Wat dacht je bijvoorbeeld van een alternatieve feestplanner, bijvoorbeeld voor de commissie die een jubileumactiviteit voor een vereniging moet bedenken? Download ‘m hier in pdf: Advertentiespel feesten! Printen, knippen en puzzelen maar. Glimlach gegarandeerd.
• Doen alsof is natuurlijk een heel belangrijk spel dat goed van pas komt. In rollenspellen natuurlijk, maar niet alleen daarin. Wat dacht je van scenario’s? (Zie bijvoorbeeld de boeken van Kees van der Heijden.) Da’s óók doen alsof, en beslist niet kinderachtig! Een variant, heel krachtig bij het opzetten van een nieuwe organisatiestructuur: bedenk wat er allemaal mis zou kunnen gaan in de toekomst. Waar kan de organisatie mee te maken krijgen? Is de organisatie daartegen bestand? Dit heb ik bijvoorbeeld toegepast bij OKEE Vakantiekampen, daardoor heeft OKEE al vanaf het begin een onafhankelijk vertrouwenspersoon. En advocaat van de duivel spelen is ook doen alsof natuurlijk, en bedenken “wat zou superman doen?”, enzovoorts enzovoorts!

Veel speelplezier!

PS Ik vergat nog te schrijven dat bijna elk spel in te zetten is als “energizer” tussen werkvormen door, met name wat actievere spellen als touwtjespringen, gordiaanse knoop, kringspelletjes, paardenrace…

*Ik vond dit meer dan dertig jaar oude stuk over humor en creativiteit in therapie-situaties: het laat zien dat het inzetten van humor in een serieuze situatie creativiteit vergt, maar veel kan brengen.